Programma Studiedag
Het interieur & de vrouw
Info & aanmelding
Datum: 5 april 2024
Locatie: Huis Hodshon, Spaarne 17, Haarlem
Prijs: € 47,50 (SHNI-prijs), € 55 (niet-begunstigers/introducées)
Meld je aan voor de studiedag door een mail te sturen naar activiteiten@shni.nl
Programma
13:30 – 14:00 | inloop met thee, koffie, en lekkers
14:00 – 16:30 | Programma van sprekers (incl. korte pauze)
Els Kloek – ‘Keetje Hodshon (1768-1829). Een rijke dame in revolutietijd‘
In 2017 schreef Els Kloek samen met collega-historicus Maarten Hell het boek Keetje Hodshon (1768-1829). Een rijke dame in revolutietijd. Die titel verwijst naar een van de raadsels waarvoor de auteurs zich gesteld voelden bij hun onderzoek naar deze intrigerende vrouw uit Haarlem, stichteres van het huis waarin deze bijeenkomst plaatsvindt. Dat raadsel kwam kort gezegd neer op de volgende vraag: waarom stopte een jonge vrouw met vermogen al haar geld in het bouwen van een huis met maar liefst veertig kamers? Ze bleef haar leven lang alleen, en dat zorgde voor de aanverwante vraag waarom zij als financieel gezien toch aantrekkelijke partij op de huwelijksmarkt ongetrouwd bleef. De bronnen zijn schaars, maar de auteurs hebben geprobeerd een antwoord op deze twee vragen te vinden door een verband te leggen tussen de inrichting van het huis en het revolutionaire tijdsgewricht. In haar lezing zal Els Kloek hier dieper op ingaan.
Rozemarijn Moes – over kasboeken van Gelderse edelvrouwen uit de 18e eeuw
Wie meer wil weten over het leven van de vroegmoderne vrouw, moet creatief op zoek naar bronnen. Een bron die steeds meer aandacht krijgt, is de boekhouding. Van interieur tot luiermand, alles komt erin voorbij. Maar belangrijker nog: als geschreven neerslag van financiële verantwoordelijkheid reflecteren én creëren boekhoudingen genderspecifieke machtsverhoudingen binnen een huishouden. Op basis van haar onderzoek naar kasboeken van Gelderse edelvrouwen uit de 18e eeuw, zal Rozemarijn Moes een inleiding geven op deze bijzonder rijke bronnen: Hoe werken die boekhoudingen? Wat zeggen zij over de verantwoordelijkheden van vrouwen in de bedrijven die aristocratische huishoudens waren? Klopt ons beeld over mannelijke en vrouwelijke verantwoordelijkheden? En welke kansen bieden kasboeken voor nieuw onderzoek?
Josefien Tegelaar – over kleuronderzoek in Huis Hodshon
Dertig jaar geleden zijn er diverse ruimtes op de beletage van Huis Hodshon gerestaureerd. De eetkamer en het voormalig dagelijkse kabinetje van Keetje Hodshon bleven toen echter buiten beschouwing. Om ook voor deze vetrekken tot een restauratieplan te komen, startte de zoektocht naar de oorspronkelijke afwerking van deze vertrekken. De verwachting was dat de eetkamer, in de plattegrond het voornaamste vertrek, van alle vertrekken op de bel-etage het mooist was afgewerkt. Het dagelijkse kabinetje van Keetje was vermoedelijk wat meer ingetogen afgewerkt. Josefien Tegelaar voerde stratigrafisch en topografisch kleuronderzoek uit, en welke vondsten er gedaan zijn zal zij uitgebreid toelichten tijdens een rondgang door de zalen.
Piet Bakker – ‘Cherchez la femme. Vrouwen als kopers van kunst in archivalia: goed verstopt of niet aanwezig?’
In de onderzoeken van de afgelopen decennia naar de kunstmarkt in Hollandse steden in de zeventiende eeuw, speelt de vrouw als koper van schilderijen geen rol. Dat zou je kunnen opvatten als achterstelling, ware het niet dat voor de man eigenlijk precies hetzelfde geldt. In de onderzoeken, uitgevoerd met boedelinventarissen, wordt het genoteerde schilderijenbezit nooit gerelateerd aan ‘de man’ of ‘de vrouw’, maar altijd aan ‘het huishouden’. In The Female Impact Project, het VIDI-project onder leiding van Judith Noorman (UvA), wordt geprobeerd dit onderscheid wel te maken. Dat valt echter niet mee. Vrouwen kochten schilderijen, dat staat vast, maar de mate waarin en met welke intenties zij dit deden, is, zo zal blijken, met de beschikbare bronnen moeilijk vast te stellen.
Pieter Vlaardingerbroek – over vrouwelijke opdrachtgevers
De laatste tijd is er een toegenomen interesse in vrouwelijke opdrachtgevers, vooral waar het gaat om kunst en muziek. In adellijke context spelen vrouwen ook een rol als opdrachtgevers van architectuur, maar binnen de stedelijke context komen ze er bekaaid van af. Het idee dat de vrouw juridisch handelingsonbekwaam was, heeft er in Amsterdam voor gezorgd dat bijna alle architectuur aan mannelijke opdrachtgevers wordt toegeschreven. Uit nauwgezet onderzoek moet echter dat de conclusie worden getrokken dat de balans te ver is doorgeslagen. In deze presentatie gaat Pieter Vlaardingerbroek nader in op vrouwen die als ongehuwde, als getrouwde vrouw en als weduwe verantwoordelijk zijn geweest voor de bouw van grachtenhuizen, waarbij zal blijken dat zij niet onderdeden voor de mannen.
Lex Bosman – over architect Abraham van der Hart en Keetje Hodshon
Opdrachtgeverschap staat al lang in de belangstelling, maar hoe de eventuele samenwerking tussen opdrachtgever en bouwmeester/architect verliep onttrekt zich grotendeels aan onze waarneming. De architect van het huis dat Keetje Hodshon liet bouwen, Abraham van der Hart, werkte lange tijd voor de stad Amsterdam, maar ook voor particuliere opdrachtgevers, zowel individuele personen als instellingen. In zijn voordracht gaat Lex Bosman nader in op de overeenkomsten en verschillen tussen verschillende soorten opdrachtgevers in het oeuvre van Van der Hart, met aandacht voor Keetje Hodshon in het bijzonder.
16:30 – 17:00 | Rondgang door het interieur van Huis Hodshon
17:00 – 18:00 | Afsluitende (netwerk)borrel in stijl